مقایسه دو روش آنالیز تصمیم گیری چند معیاره فازی(fmcda)و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(ahp) برای مکان یابی محل دفن زباله های شهری (مطالعه موردی: شهر قروه)

شهر قروه در جنوب شرق استان کردستان و 95 کیلومتری سنندج با بحران فقدان محل مناسب دفن زباله جامد شهری روبرو است. در این پژوهش 20 لایه اطلاعاتی از مجموعه معیارهای زیست محیطی (شامل فاصله از گسل ها، رودخانه ها، چاه ها، چشمه ها، مناطق حفاظت شده، میزان نفوذپذیری سنگ بستر، عمق آب زیرزمینی، سرعت باد، شیب، میزان درصد آهک، اسیدیته و بافت خاک) و همچنین معیارهای اقتصادی - اجتماعی (شامل فاصله از معادن، جاده درجه 1، جاده درجه 2 ، مناطق شهری، روستایی، فاصله حمل زباله از مناطق شهری و روستایی تا محل دفن و کاربری اراضی) به منظور تعیین مناسب ترین محل های دفن بهداشتی زباله جامد شهری با بکارگیری روش-های تحلیل سلسله مراتبی ahp و منطق فازی مورد استفاده قرار گرفتند. در روش ahp فرآیند وزندهی معیارها به دو صورت درون لایه ای و برون لایه ای انجام گرفت. وزن درون لایه ای هر معیار بر مبنای فاصله از عوارض و با استفاده از منابع و دستورالعمل های مکان یابی محل دفن زباله تعیین شد و وزن برون لایه ای هر معیار با استفاده از فرآیند ahp و تهیه مدل سلسله مراتبی پارامترها و نهایتاً بر مبنای نظرات کارشناسی و اهمیت هر معیار در مسئله مکان یابی محل دفن زباله جامد تعیین گردید. نتایج بدست آمده در قالب سایت های مکان یابی شده در سه طبقه دارای مطلوبیت بالا، مطلوب و نامطلوب طبقه بندی شدند. میزان سطوح مکان یابی شده در طبقات مذکور برای ایجاد محل دفن زباله نسبت به کل مساحت محدوده مورد مطالعه به ترتیب 05/1، 95/2 و 96 درصد تعیین شدند. تعیین محل دفن در منطقه مورد مطالعه با استفاده از اپراتورهای اشتراک، اجتماع، جمع، ضرب و مقادیر مختلفی از اپراتور گاما (025/0 تا 975/0) ارائه شده در منطق فازی و با بکارگیری تابع عضویت مثلثی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده از روش فازی نشان داد الگوی پراکنش مناطق مکان یابی شده با استفاده از اپراتورهای اشتراک، ضرب و گاما به صورت نسبتاً متمرکز می-باشند. در روش فازی کل سلول های مکان یابی شده توسط اپراتور های اشتراک، ضرب و مقادیر مختلف گامای فازی در اکثر پارامترها در محدوده هایی با درجه عضویت بالا (مطلوبیت بالا) قرار گرفتند که چنین نتیجه ای روند تصمیم گیری برای مدیران را آسان تر می کند. در روش ahp مناطق مکان یابی شده در خصوص اکثر پارامترها در طبقات متنوعی از درجه مطلوبیت قرار گرفتند که در نهایت برای تعیین منطقه بهینه انجام مجدد فرآیند ahp بر روی نتایج لازم بنظر می آید. همچنین به لحاظ زمان و دقت، روش فازی نسبت به ahp عملکرد بهتری نشان می دهد. در پایان بایستی اشاره کرد که روشی برای مکان یابی محل دفن مناسب تر است که با صرف زمان کمتر، دقت بیشتر، سازگارتر نسبت به محیط طبیعی و همچنین رعایت محدودیت های موجود برای هر پارامتر عمل کند. نهایتاً می توان گفت که استفاده از روش فازی در مباحث مربوط به مکان یابی محل دفن نسبت به روش ahp برتری دارد.